تفاوت خودروی برقی با بنزینی چیست؟ این سؤال فقط یک انتخاب ساده بین دو نوع سوخت نیست، بلکه شامل بررسی هزینهها، کارایی، زیرساختها، محیطزیست و حتی آیندهی صنعت خودرو میشود. همانطور که تولید و توسعهی خودروهای الکتریکی با سرعتی چشمگیر پیش میرود، برخی کارشناسان حتی پیشبینی میکنند که در سالهای آینده، جایگاه خودروهای بنزینی و حتی هیبریدی بهشدت کمرنگ خواهد شد.
در دههی اخیر، صنعت خودروسازی با بزرگترین تحول قرن خود روبهرو شده است؛ رقابت جدی میان خودروهای برقی و بنزینی. اگرچه در بسیاری از کشورهای جهان، ماشینهای الکتریکی توانستهاند سهم قابلتوجهی از بازار را به دست آورند، اما در ایران این موج تازه در حال شکلگیری است. با آغاز واردات خودروهای خارجی از سال ۱۴۰۲ و اجرای طرح تاکسیهای برقی در تهران در سال ۱۴۰۳، نام «خودروی برقی» بیش از هر زمان دیگری وارد گفتوگوهای روزمره ما شده است.
در این مقاله از خسروانی، با مقایسه جامع خودروی برقی و بنزینی، به شما کمک میکنیم تا در شرایط فعلی ایران، انتخاب بهتری داشته باشید.
تفاوت خودروی برقی با بنزینی
ماشین برقی و بنزینی از بیرون ممکن است شبیه هم باشند، اما پشت فرمانشان یک داستان کاملاً متفاوت جریان دارد. تفاوت اصلی آنها به منبع نیرو، نحوه حرکت، هزینهها و تأثیر بر محیطزیست برمیگردد.
|
معیار مقایسه |
خودروی برقی |
خودروی بنزینی |
|
موتور و پیشرانه |
موتور سادهتر، انرژی از باتری تأمین میشود، راندمان بالاتر |
موتور احتراق داخلی، انرژی از سوخت بنزینی تأمین میشود |
|
شتاب و عملکرد فنی |
شتاب صفر تا صد سریعتر، گشتاور لحظهای بالا |
حداکثر سرعت بالاتر، قدرت بیشتر در سرعتهای بالا |
|
برد و مصرف انرژی |
برد محدودتر (حدود 250–400 کیلومتر)، هزینه شارژ کمتر |
برد طولانیتر (حدود 700–900 کیلومتر)، هزینه سوخت بالاتر |
|
تعمیر و نگهداری |
قطعات کمتر، سرویس دورهای کمتر، عمر باتری بیش از 10 سال |
قطعات بیشتر، سرویس و نگهداری معمول، تعمیرگاهها و قطعات در دسترستر |
|
شرایط آب و هوایی |
سرمای شدید باعث کاهش برد و افزایش مصرف انرژی میشود، گرما اثر کمتر |
سرما نیاز به گرم کردن موتور، گرمای زیاد میتواند موتور را داغ کند |
|
ایمنی و تصادف |
ایمنتر در تصادفات، خطر انفجار باتری با سیستم کنترل دما کاهش یافته |
خطر نشتی و آتشسوزی سوخت، ایمنی پایینتر در برخی تصادفات |
|
آلایندگی و صدا |
آلایندگی صفر، صدای موتور بسیار کم |
تولید گازهای آلاینده، صدای موتور و اگزوز قابل توجه |
|
قیمت |
معمولاً گرانتر به دلیل باتری و فناوریهای پیشرفته |
قیمت پایینتر، قطعات و تعمیرگاهها فراوانتر |
۱. بررسی موتور خودروی برقی و بنزینی
ریشه تمام اختلافهایی که میان خودروهای برقی و بنزینی وجود دارد، به ساختار و نحوه کار موتور آنها بازمیگردد.
موتور خودروی بنزینی
موتور بنزینی از نوع احتراق داخلی است و اجزای اصلی آن شامل پیستون، سیلندر، سوپاپ، شمع و … میشود. وظیفه این قطعات، اجرای فرایند احتراق برای آزادسازی انرژی نهفته در سوخت است. در این موتور، با سوزاندن ترکیب دقیق هوا و بنزین در سیلندرها، انرژی شیمیایی سوخت به انرژی مکانیکی (جنبشی) تبدیل شده و از طریق میللنگ و سیستم انتقال قدرت، به چرخها منتقل میشود.
موتور خودروی برقی
موتور برقی هیچ فرایند احتراقی ندارد. انرژی آن از طریق باتریهای پرظرفیت تامین میشود. یک واحد کنترل الکترونیکی (Controller) بر اساس نیاز لحظهای خودرو، میزان انرژی الکتریکی را به موتور میرساند. موتور الکتریکی این انرژی را به قدرت چرخشی تبدیل کرده و مستقیماً از طریق گیربکس به چرخها منتقل میکند.
تفاوتهای ساختاری و راندمان
- موتور برقی معمولاً ابعاد کوچکتر و اجزای مکانیکی کمتری دارد.
- در خودروهای برقی، بهجای مخزن سوخت بزرگ، باتریهای حجیم وجود دارند که منبع اصلی انرژی هستند.
- راندمان انرژی موتورهای برقی بهطور چشمگیری بالاتر از موتورهای بنزینی است؛ یعنی بخش بیشتری از انرژی ورودی به حرکت مفید تبدیل میشود و اتلاف حرارت کمتری رخ میدهد.
۲. عملکرد فنی خودروهای بنزینی و برقی
یکی از هیجانانگیزترین بخشهای مقایسه خودروهای برقی و بنزینی، عملکرد فنی آنهاست. بهطور کلی، خودروهای برقی در زمینه شتابگیری عملکرد بهتری دارند. دلیل این موضوع را میتوان در دو نکته مهم دانست:
- گشتاور آنی در موتور برقی: موتورهای برقی قادرند از لحظه شروع حرکت، گشتاور کامل خود را در اختیار خودرو قرار دهند. این ویژگی باعث میشود خودروهای برقی در همان ثانیههای ابتدایی شتاب چشمگیری داشته باشند.
- تاخیر در احتراق موتورهای بنزینی: در خودروهای بنزینی، فرایند احتراق زمانبر است و همین مسئله باعث کاهش شتاب اولیه میشود.
به همین دلیل، خودروهای برقی معمولاً در شتاب صفر تا صد عملکرد سریعتری از رقبای بنزینی خود دارند. برای مثال، در خودرو کیامسی جی 7، مدل بنزینی برای رسیدن به سرعت 100 کیلومتر بر ساعت به حدود 8.8 ثانیه زمان نیاز دارد، در حالیکه نسخه برقی همین خودرو تنها در حدود 7.6 ثانیه به این سرعت میرسد.
با این حال، وقتی صحبت از حداکثر سرعت به میان میآید، دست بالا با خودروهای بنزینی است. بهعبارت دیگر، موتورهای احتراق داخلی هنوز قدرت بیشتری در این زمینه دارند. برای نمونه، حداکثر سرعت کیامسی جی 7 بنزینی حدود 210 کیلومتر بر ساعت است، اما مدل برقی آن نهایتاً به 140 کیلومتر بر ساعت محدود میشود.
۳. تفاوت خودروی برقی با بنزینی از نظر مصرف سوخت و شارژ باتری
یکی از مهمترین تفاوتهای میان خودروهای برقی و بنزینی به هزینههای جاری و نحوه تأمین انرژی آنها مربوط میشود.
خودروهای برقی بهجای بنزین، از باتریهای لیتیومی بزرگ استفاده میکنند که ظرفیت آنها معمولاً بین ۵۰ تا ۶۰ کیلوواتساعت است. در شرایط استاندارد، این ظرفیت به خودرو این امکان را میدهد که با هر بار شارژ کامل، چیزی حدود ۴۰۰ کیلومتر مسافت طی کند. البته در ترافیک شهری و مسیرهای پر توقف، این عدد میتواند به حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر کاهش پیدا کند.
به طور کلی، باید پذیرفت که برد حرکتی خودروهای برقی کمتر از خودروهای بنزینی است. برای نمونه، در بازار ایران مدل برقی کیامسی EJ7 با هر بار شارژ کامل حداکثر ۴۰۲ کیلومتر مسافت را طی میکند.
مدل بنزینی همین خودرو یعنی کیامسی J7 مصرف ترکیبی حدود ۶ لیتر در هر ۱۰۰ کیلومتر دارد. با توجه به باک ۵۵ لیتری، این خودرو قادر است در یک سوختگیری کامل حدود ۹۰۰ کیلومتر حرکت کند. حتی اگر پیمایش شهری را در نظر بگیریم و این عدد حدود ۲۰۰ کیلومتر کمتر شود، باز هم مسافت طیشده بیشتر از مدل برقی است.
به بیان ساده، خودروهای برقی از نظر هزینه شارژ بهصرفهتر هستند، اما در زمینه پیمایش و برد حرکتی هنوز نسبت به مدلهای بنزینی محدودیت دارند.
۴. تاثیر شرایط جوی بر عملکرد خودروهای برقی و بنزینی
شرایط آبوهوایی یکی از عوامل مهمی است که میتواند عملکرد هر دو نوع خودرو را تحت تاثیر قرار دهد، گرچه میزان و نوع این تأثیر در خودروهای برقی و بنزینی متفاوت است.
خودروی بنزینی؛ حساسیت به سرما و گرما
در هوای سرد، موتورهای بنزینی گاهی هنگام استارت اولیه با مشکل روبهرو میشوند. به همین دلیل معمولاً نیاز است قبل از حرکت، چند دقیقهای موتور درجا کار کند تا به دمای مناسب برسد. در هوای بسیار گرم نیز خطر داغ کردن موتور، بهخصوص در مسافتهای طولانی وجود دارد که میتواند به قطعات اصلی آسیب جدی وارد کند.
خودروی برقی؛ افت راندمان در سرمای شدید
ماشینهای برقی هم، از تغییرات دما بیتأثیر نیستند. طبق آزمایشهای خودروسازان، در دمای زیر منفی ۷ درجه سلسیوس، استفاده همزمان از بخاری میتواند باعث اتلاف تا ۴۱ درصد انرژی باتری شود. این یعنی سرمای شدید باعث کاهش محسوس برد حرکتی خودرو میشود. گرمای هوا معمولاً اثر کمتری بر راندمان دارد، اما همچنان میتواند بخشی از انرژی ذخیرهشده را هدر دهد.
۵. هزینه تعمیر و نگهداری
خودروهای برقی به دلیل داشتن قطعات کمتر در پیشرانه و گیربکس سادهتر نیاز کمتری به سرویس و تعمیر دارند. عمر باتری آنها معمولاً بیش از ۱۰ سال است و بسیاری با گارانتی ۸ سال یا ۱۶۰ هزار کیلومتر عرضه میشوند. سیستم تهویه پیشرفتهتر است، بنابراین خرابی بخاری و کولر کمتر اتفاق میافتد، هرچند تعمیر آنها هزینه بالاتری دارد.
با این حال در ایران، قطعات یدکی محدود و تعمیرگاههای تخصصی کمتر هستند و دستمزد تعمیرکاران بالاتر است، بنابراین این موارد هنگام خرید خودرو برقی باید در نظر گرفته شوند.
۶. تفاوت خودرو برقی و بنزینی از نظر ایمنی
ایمنی خودرو تحت تأثیر عوامل متعددی قرار دارد، اما مطالعات جهانی نشان میدهد که در تصادفات، خودروهای برقی معمولاً ایمنتر از بنزینیها هستند.
۷. تفاوت خودروی برقی و بنزینی از نظر آلایندگی
خودروهای برقی به عنوان وسایل نقلیه پاک شناخته میشوند، زیرا هیچ گاز آلایندهای تولید نمیکنند و نقش مهمی در کاهش آلودگی هوا، بهویژه در کلانشهرهایی مانند تهران دارند. خودروهای بنزینی با وجود پیشرفتهای متعدد، هنوز یکی از منابع اصلی آلودگی هوا هستند.
از نظر آلودگی صوتی نیز خودروهای برقی برتری دارند، چرا که صدای اگزوز و ارتعاشات موتور احتراق داخلی در آنها وجود ندارد و بنابراین رانندگی آرامتر و کمصداتری ارائه میکنند.
۸. خطر تصادفات در خودرو برقی و بنزینی
در مورد خودروهای برقی، یکی از نگرانیهای رایج احتمال انفجار باتری در زمان تصادف است. باتریهای لیتیوم–یونی بهشدت به دمای کاری حساساند و عمر و عملکرد آنها با دما ارتباط مستقیمی دارد.
به همین دلیل، این باتریها به کمک سیستمهای مدیریت حرارتی (Battery Cooling/Heating System) مرتباً پایش و دمای آنها کنترل میشود تا خطرات بالقوه کاهش یابد. با این حال، این نگرانی در ذهن بسیاری از خریداران باقی مانده است.
در خودروهای بنزینی، همیشه خطر نشتی سوخت، آتشسوزی و انفجار مخزن بنزین وجود دارد که در شرایط تصادف بهویژه در سرعتهای بالا، احتمال وقوع آن بیشتر میشود.
۹. تفاوت قیمت خودرو برقی و بنزینی
خودروهای برقی بهطور معمول گرانتر از بنزینیها هستند؛ علت اصلی، هزینه بالای باتری و موتور برقی و تیراژ کم تولید است. در بسیاری از کشورها، دولتها با معافیت مالیاتی و یارانه خرید، این فاصله را کاهش میدهند. در ایران نیز قیمت این خودروها بالاتر است، اما نبود تولید انبوه و محدودیت واردات باعث شده هنوز مشوقهای مؤثر برای کاهش اختلاف قیمت اجرا نشود.
بیشتر بخوانید: ایستگاههای شارژ خودروهای برقی در ایران به تفکیک هر شهر
خودروی برقی یا بنزینی؟ کدام انتخاب بهتری است؟
انتخاب بین خودرو برقی و بنزینی به شرایط و اولویتهای هر فرد بستگی دارد. خودروهای برقی از نظر شتابگیری، هزینه انرژی، آلایندگی و ایمنی در تصادفات برتری دارند و راندمان بالاتر موتور و تجربه رانندگی آرام و کمصدا از دیگر مزایای آنهاست. نگهداری آنها به دلیل تعداد کمتر قطعات موتور سادهتر است.
خودروهای بنزینی در برد حرکتی، حداکثر سرعت و دسترسی به قطعات یدکی مزیت دارند و در شرایط آبوهوایی سرد و مسیرهای طولانی عملکرد مطمئنتری ارائه میدهند. قیمت پایینتر و فراوانی تعمیرگاهها و قطعات یدکی نیز نکته مثبت دیگر این خودروهاست.
به طور خلاصه، اگر دوستدار محیطزیست هستید و هزینه انرژی کمتر و شتاب بهتر برایتان اولویت دارد، خودرو برقی انتخاب مناسبی است. اما اگر به برد طولانی، سرعت بالا و سهولت تعمیر و تامین قطعات اهمیت میدهید، خودرو بنزینی گزینه بهتری خواهد بود.
خسروانی؛ بهترین انتخاب برای خرید خودروهای برقی
اگر تصمیم به خرید خودروهای برقی را دارید، بدون شک، خسروانی بهترین انتخاب برای شماست. مجموعه خودرویی خسروانی برای توسعه سبد محصولات، همکاری خود را با گروه خودروهای برقی نبکا (کد 142101) آغاز کرده است تا مشتریان بتوانند خودروی برقی خارجی با کیفیت بالا را با امکانات متنوع خریداری کنند.
چرا خودروهای برقی را از خسروانی بخریم؟
- تنوع گسترده خودروها و برندهای مختلف
- شعب متعدد در سراسر تهران
- امکان تست درایو خودروها قبل از خرید
- خدمات پس از فروش و تعمیرگاهی حرفهای
- طرحهای اقساطی خرید خودرو
- امکان جایگزینی خودروی کارکرده با نو
نمونه خودروهای برقی از نبکا:
بیشتر بخوانید: بهترین خودروهای برقی در ایران
سوالات متداول
۱. خودرو برقی برای مسیرهای طولانی مناسب است یا نه؟
خودروهای برقی معمولاً برد کمتری نسبت به بنزینیها دارند و نیازمند برنامهریزی برای شارژ هستند. اگر بیشتر مسیرهای شما شهری و کوتاه است، برقی گزینه مناسبی است، اما برای سفرهای طولانی، خودرو بنزینی راحتتر و مطمئنتر است.
۲. آیا هزینه نگهداری خودرو برقی کمتر است؟
بله، خودروهای برقی به دلیل داشتن قطعات کمتر در موتور و گیربکس سادهتر نیاز به سرویسهای دورهای و تعمیر کمتری دارند. با این حال، تعمیرات تخصصی و باتریها میتوانند هزینه بالاتری داشته باشند، مخصوصاً در ایران که قطعات و تعمیرگاهها محدود هستند.
۳. خودرو برقی در هوای سرد عملکرد مناسبی دارد؟
سرمای شدید میتواند باعث کاهش برد حرکتی و سرعت شارژ باتری شود، بهخصوص اگر سیستم گرمایشی روشن باشد. خودروهای بنزینی در دمای پایین عملکرد پایدارتری دارند، اما خودروهای برقی با سیستمهای کنترل دما و تهویه باتری، تا حد زیادی این مشکل را مدیریت میکنند.
